Fibromiyalji ile birçok ortak semptomu paylaşmasına rağmen, CFS'nin kendine özgü belirtileri ve tedavi yaklaşımları bulunmaktadır.
CFS, genellikle sürekli bir uyku hali, dermansızlık, halsizlik ve beyin sisi (konsantrasyon ve hafıza sorunları) ile karakterizedir. Hastalığın toplumdaki yaygınlığı ve hasta yaşam kalitesine olan olumsuz etkileri, bu duruma yönelik daha etkili tedavi stratejilerinin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.
Tedavi Yaklaşımları
CFS tedavisinde multidisipliner ve bütüncül bir yaklaşım benimsenmesi gerekmektedir. Bu yaklaşımlar aşağıdaki başlıklar altında toplanabilir:
1. Nöralterapi
Nöralterapi, CFS tedavisinde etkili bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Özellikle bozucu alanların regülasyonu ve otonom sinir sistemi üzerindeki dengeli etkisi sayesinde semptomlarda belirgin iyileşme sağlanabilir.
2. Akupunktur
Akupunktur, enerji akışını düzenleyerek ve bağışıklık sistemini destekleyerek yorgunluk semptomlarını hafifletmekte önemli bir yere sahiptir.
3. Ozon Tedavisi
Ozon tedavisi, hücresel enerji metabolizmasını artırarak ve inflamasyonu azaltarak CFS'li hastalarda belirgin bir iyileşme sağlayabilir.
4. Vital Besin Desteği
Vital besinler, CFS'nin tedavisinde önemli bir rol oynar. Özellikle aşağıdaki kombinasyonlar hastaların yaşam kalitesinde belirgin iyileşmeler sağlamaktadır:
- NADH, Koenzim Q10, B3 Vitamini, C Vitamini ve Çinko: Hücresel enerji üretimini destekler ve oksidatif stresi azaltır.
- Glutatyon, Arjinin, C ve E Vitaminleri, Selenyum: Bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücut direncini artırır.
5. Anti-Enflamatuar Beslenme
Anti-enflamatuar diyet, bağışıklık sisteminin dengelenmesinde ve inflamasyonun azaltılmasında önemli rol oynar. Özellikle taze sebze ve meyveler, sağlıklı yağlar (zeytinyağı, omega-3) ve doğal protein kaynakları tüketimi önerilmektedir.
6. Bağırsak Florasının Düzenlenmesi
Bağırsak sağlığı, hem bağışıklık sistemi hem de enerji metabolizması için kritik öneme sahiptir. Probiyotik ve prebiyotik desteği ile bağırsak florasının düzenlenmesi, semptomların hafifletilmesinde etkili olabilir.
Sonuç
COVID-19 sonrası dönemde CFS'nin yaygınlaşması, bu sendromla mücadelede yeni ve etkili tedavi yöntemlerinin gerekliliğini bir kez daha ortaya koymuştur. Nöralterapi, akupunktur, ozon tedavisi ve vital besin desteği gibi bütüncül yaklaşımlar, hastaların semptomlarını hafifletmek ve yaşam kalitelerini artırmak için güçlü bir temel sunmaktadır.
Hastaya özel, multidisipliner bir tedavi planı ile CFS ile daha etkin bir mücadele sağlanabilir.
Prof. Dr. Fatma Gülçin URAL NAZLIKUL
İstanbul Üniversitesi Sağlık ve Teknoloji Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı - Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı